กิจกรรมส่งเสริมและพัฒนาศักยภาพพ่อแม่ผู้ปกครองในการดูแลเด็ก
ฟังจากชื่อโครงการคุณเข้าใจว่ารูปแบบกิจกรรมเป็นแบบไหน? ให้ความรู้ ฝึกทักษะ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ซึ่งกันและกัน ทดลองนำกลับไปใช้..
ที่กล่าวมาอยู่ในกระบวนการทั้งหมด ภายใต้กิจกรรมส่งเสริมและพัฒนาศักยภาพพ่อแม่ผู้ปกครองในการดูแลเด็ก ซึ่งมูลนิธิศูนย์พิทักษ์สิทธิเด็ก จัดทำขึ้นเพื่อให้พ่อแม่และผู้ดูแลเด็กตระหนักว่าอารมณ์ ความรู้สึก ความคิดและพฤติกรรมของพ่อแม่ ผู้ปกครองส่งผลต่อ อารมณ์ ความรู้สึก ความคิดและพฤติกรรมของลูก เข้าใจธรรมชาติและพัฒนาการเด็กวัย 6 – 12 ปี เข้าใจวิธีการสนับสนุนและส่งเสริมพัฒนาการ เข้าใจปัจจัยที่ขัดขวางต่อพัฒนาการเด็ก และเพื่อให้เกิดการเปลี่ยนแปลงวิธีการเลี้ยงดูเด็กให้เป็นไปตามมาตรฐานขั้นต่ำในการเลี้ยงดูเด็ก
นอกจากการให้ความรู้ ฝึกทักษะ แลกเปลี่ยนเรียนรู้ มีสิ่งที่เพิ่มเติมเข้ามาคือการนำ “ศิลปะบำบัด” เข้ามาเป็นส่วนหนึ่งในกระบวนการ ซึ่งเป็นการสร้างพื้นที่ที่พ่อแม่ผู้ปกครองใช้ร่วมกัน ให้เกิดความรู้สึกมั่นคง รับรู้ว่าพื้นที่นี้เป็น “พื้นที่ปลอดภัย” ที่สามารถพูดคุย สื่อสาร ระบายอารมณ์ความรู้สึกได้อย่างอิสระ ไม่มีใครตัดสินว่าผิดหรือถูก ดีหรือไม่ดี พื้นที่นี้เป็นพื้นที่ของ “เราทุกคน” บรรยากาศที่ผ่อนคลายสบายตัวสบายใจย่อมก่อให้เกิดการ “เปิดหัวใจ” ยอมรับความรู้ความคิดเห็นใหม่ได้มากขึ้น
การได้วาด ระบาย ละเลงสี ตัดแปะรูปภาพ ตกแต่ง ฉีกกระดาษ เป็นการเปิดโอกาสให้ผู้ปกครองบอกเล่าสิ่งที่คิดและรู้สึกผ่านผลงานศิลปะ บางเรื่องราวเป็นสิ่งที่ติดค้างอยู่ในใจโดยไม่มีโอกาสได้ปลดปล่อยหรือระบายให้ใครรู้ เมื่อมีพื้นที่ที่สามารถแสดงออกได้ ทำให้เกิดความรู้สึก “โล่ง” เบาบางลง บางกิจกรรมเป็นรูปธรรมที่ชัดเจน ทำให้ผู้ปกครองเชื่อมโยงเรื่องราวของตนเองได้อย่างลึกซึ้ง
“ชอบกิจกรรมที่แสดงให้เห็นว่าการทำลายทุกอย่าง ง่ายมาก ไวมาก แต่พอเราจะเอากลับคืนมาทำใหม่มันค่อนข้างยาก ผมจึงนำไปปรับเปลี่ยนกับลูก ไม่ทะเลาะ พยายามใจเย็น เพื่อไม่ให้ลูกรู้สึกว่าเหมือนกระดาษที่ขาดแล้ว แก้วที่แตกแล้ว มันกลับคืนมาลำบาก คำพูดที่จะพูดกับลูก สิ่งไหนไม่ควรพูดก็จะไม่พูด” จากคำบอกเล่าของผู้ปกครอง กิจกรรมนี้เปิดพื้นที่ให้ผู้ปกครองได้มีโอกาส “หยุดพัก” วางเรื่องราวรอบตัวอันแสนวุ่นวายลงแล้วกลับมา “ฟังเสียงหัวใจและดูแลตัวเอง” เป็นช่วงเวลาคุณภาพที่ผู้ปกครองมีโอกาสมอบให้กับตัวเองได้อย่างแท้จริง
กิจกรรม Family Day Trip ซึ่งเป็นกิจกรรมที่ผู้ปกครองและเด็ก ๆ ได้มีโอกาสนำความรู้ ทักษะที่ได้รับไปใช้เพื่อสร้างความสัมพันธ์ที่ดี ใช้เวลาคุณภาพร่วมกัน ได้พัก ได้ผ่อนคลาย สงบ ทำกิจกรรมที่ใกล้ชิดกับธรรมชาติและสิ่งแวดล้อมที่ดี ท้องฟ้าสีฟ้า ก้อนเมฆปุย ๆ สีเขียว ๆ หลากหลายเฉกของต้นไม้ แสงเงาที่กระทบผิวน้ำ สายลมโชยอ่อน เสียงนกร้อง สัตว์นานาชนิด กระตุ้นการเรียนรู้และความสุขสงบให้กับทุกคน ชวนทุกครอบครัวเล่นเกมบิงโก สังเกต สำรวจ สัมผัสและเชื่อมโยงกับธรรมชาติรอบตัวร่วมกัน แต่ละครอบครัวเดินจับมือกัน หยอกล้อกัน ถ่ายรูปร่วมกัน ช่วยกันค้นหาและแลกเปลี่ยนกันในกลุ่ม มีเวลาให้พักผ่อนตามอัธยาศัย เดินเล่น ชมธรรมชาติ ทานข้าว ปั่นจักรยาน ให้อาหารสัตว์ ปิดท้ายด้วยการวาดรูปความประทับใจร่วมกันในเฟรมผ้าใบใหญ่ ครอบครัวละ 1 เฟรม เด็ก ๆ และผู้ปกครองช่วยกันวาดคนละไม้คนละมือร่วมกันถ่ายทอดเป็นภาพวาดความประทับใจของครอบครัว แต่ละครอบครัวต่างภูมิใจในผลงานศิลปะในแบบฉบับของตนเอง ตั้งใจจะนำกลับไปเป็นของที่ระลึกเพื่อจัดวางไว้ในมุมแห่งความสุขของบ้าน เป็นความทรงจำว่าครั้งหนึ่งครอบครัวได้ “ใช้เวลาคุณภาพร่วมกัน” ณ ที่แห่งนี้ ก่อนลากันเราเปิดโอกาสให้เด็กและผู้ปกครองได้สะท้อนอารมณ์ความรู้สึกที่มีต่อกัน สบตา สื่อสาร ชื่นชม ขอบคุณซึ่งกันและกัน นี่คือความสุขเล็ก ๆ แต่ยิ่งใหญ่ในใจเด็กและผู้ปกครอง
“ศิลปะบำบัด” นำพาพื้นที่ปลอดภัยมาสู่ผู้ปกครอง มีพื้นที่ของตัวเอง เกิดความมั่นคง มั่นใจ วางใจ ได้ระบาย ได้ปลดปล่อย โปร่งโล่ง เห็นสิ่งที่เกิดขึ้น ผนวกกับความรู้ความเข้าใจใหม่เกี่ยวกับการเลี้ยงดูลูกที่ถูกต้องนำไปสู่แนวทางการแก้ปัญหา เปลี่ยนแปลง พัฒนาตน เห็นความหวัง พลัง คุณค่าและความสุขเล็ก ๆ ที่เกิดขึ้นกับตัวเองในการเลี้ยงดูลูกหลาน เมื่อหัวใจเริ่มค่อย ๆ เปิดแง้มออกทีละนิด จะมีสิ่งใหม่ ๆ ที่ดีเกิดขึ้นในชีวิตเสมอ
ผู้เขียน.. รัชวรรณ สิงหะเนติ นักสังคมสงเคราะห์ , สายใจ ศรีลิ้ม นักศิลปะบำบัด
มูลนิธิศูนย์พิทักษ์สิทธิเด็ก
